Zgodnie z orzeczeniem NS A, podatnik może zaliczyć do kosztów podatkowych podatek naliczony związany z zakupem towarów lub usług, które posłużą mu do wytworzenia albo odprzedaży towarów lub świadczenia usług niepodlegających opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

W wyroku z 18.2.1999 r. (I SA/Ka 960/07, Biul.Skarb. 1999/6/23) NSA orzekł, że: „Podatnikowi przysługuje prawo zmniejszenia podatku należnego o podatek naliczony, związany wyłącznie ze sprzedażą opodatkowaną.

Z powyższego wynika, że nie podlega odliczeniu podatek od zakupów związanych ze sprzedażą zwolnioną, a także ze sprzedażą niepodlegającą opodatkowaniu. Kwoty podatku naliczone przy nabyciu towarów i usług na rzecz sprzedaży zwolnionej lub niepodlegającej opodatkowaniu ewentualnie podwyższą koszty uzyskania przychodów podatnika zgodnie z art. 16 ust. 1 pkt 46 lit. a) ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych”. Zgodnie z brzmieniem art. 16 ust. 1 pkt 46, lit. b) PDOPrU podatek należ- 95 ny jest kosztem uzyskania przychodu w przypadku:

– importu usług, jeśli nie stanowi on podatku naliczonego w rozumieniu odrębnych przepisów,

– przekazania lub zużycia przez podatnika towarów lub świadczenia usług na potrzeby reprezentacji i reklamy w kwocie obliczonej zgodnie z odrębnymi przepisami.

Na podatniku nabywającym importowane usługi ciąży obowiązek obliczenia i wpłacenia podatku od towarów i usług. Podatek ten w okresie przed omawianą zmianą, był wyłącznie podatkiem należnym, a podatnik nie miał prawa potraktowania go jako podatku naliczonego, bowiem nie podlegał odliczeniu. Podatek ten mógł stanowić jedynie koszt uzyskania przychodów. Po stronie importera, brak możliwości odliczenia powodował powstanie dodatkowego obciążenia. Często z tego powodu transakcje z zagranicznym kontrahentem były nieopłacalne.

Na mocy ustawy zmieniającej z 20.11.1999 r. (Dz.U. Nr 95, poz. 1100 ze zm.) do art. 19 VATU dodano ust. 2a, zgodnie z którym, co do zasady, podatek od importu usług podlega odliczeniu od podatku należnego jako podatek naliczony. Tym samym ustawodawca umożliwił dokonywanie odliczenia podatku należnego z tytułu importu usług.

Jednakże podatku naliczonego nie stanowi podatek należny od importu usług:

– a) turystyki wyjazdowej oraz

– b) związanych:

– ze sprzedażą zwolnioną od podatku,

– z czynnościami niewymienionymi w art. 2 VATU.

Zmiany w ustawie o VAT

Zmiany w ustawie o VAT zostały skorelowane z przepisami ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w zakresie kosztów uzyskania przychodów. Do 31.12.1999 r. podatek należny od importu usług mógł być traktowany przez podatnika jako koszt uzyskania przychodu, z wyjątkiem usług transportowych. Po tej dacie podatnik ma prawo do obniżenia podatku od towarów i usług o podatek należny od importu usług (poza przypadkami wymienionymi powyżej). Zatem po 1.1.2000 r., poza nielicznymi wyjątkami, podatek zapłacony od importowanych usług może być przez podatnika bezpośrednio odliczony od podatku należnego w związku z czym nie może być uwzględniony jako składnik jego kosztów uzyskania przychodu. Zatem podatek należny staje się kosztem uzyskania przychodów jedynie wówczas, gdy na podstawie przepisów o podatku od towarów i usług nie stanowi podatku naliczonego (przypadki wymienione powyżej).

Ustawodawca umożliwia również podatnikom odliczenie podatku należnego w przypadku zużycia towarów na potrzeby reprezentacji lub reklamy w ramach prowadzonej działalności. Należy zaznaczyć, że zaliczenie do kosztów uzyskania przychodu podatku należnego od towarów przekazanych lub zużytych przez podatnika lub usług świadczonych przez niego na potrzeby reprezentacji i reklamy ma miejsce niezależnie od tego czy wartość tych towarów lub usług przekroczyła 0,25% przychodów danego roku podatkowego, czy też nie.