W art. 16 ust. 1 pkt 2-3 ograniczono możliwość zaliczania do kosztów podatkowych wydatków ponoszonych przez najemców, dzierżawców albo używających (także leasingobiorców) na spłatę wartości używanego środka trwałego – jeżeli środki te zgodnie z odrębnymi przepisami stanowiły składnik majątku używającego.

Najem jest umową, w której wynajmujący zobowiązuje się oddać najemcy rzecz do używania przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a najemca zobowiązuje się płacić wynajmującemu umówiony czynsz (art. 659 § 1 KC). Wynajmującym może być zarówno osoba fizyczna, jak i prawna. Przepisy nie przewidują obowiązku dysponowania przez wynajmującego rzeczą jak właściciel. Stanowisko takie potwierdzone jest również w orzecznictwie (wyrok SNz 14.4.1961 r.,3 CR 806/60,OSN1962/3).

Umowa dzierżawy polega na tym, że wydzierżawiający zobowiązuje się oddać dzierżawcy rzecz do używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony lub nieoznaczony, a dzierżawca zobowiązuje się płacić wydzierżawiającemu umówiony czynsz (art. 693 § 1 KC). Przedmiotem umowy dzierżawy mogą być również prawa. Nie jest konieczne, aby wydzierżawiający był właścicielem przedmiotu dzierżawy. Wystarczy, jeżeli ma on możliwość zapewnienia dzierżawcy używania tego przedmiotu i pobierania przez niego pożytków, jakie on przynosi.

Do szczególnych rodzajów umowy o korzystanie z rzeczy należy umowa leasingu. Traktuje sięjąjako umowę najbardziej zbliżoną do umowy najmu i umowy dzierżawy. Z powodu wykształcenia się w praktyce leasingu powstała konieczność uregulowania tej umowy w przepisach Kodeksu cywilnego. Od 9.12.2000 r. w KC obowiązują przepisy dotyczące leasingu wprowadzone ustawą z 26.7.2000 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 74, poz. 857).

Umowy najmu, dzierżawy oraz umowy o podobnym charakterze – kontynuacja

Zgodnie z definicją zawartą w art. 7091 KC, przez umowę leasingu finansujący zobowiązuje się, w zakresie działalności swego przedsiębiorstwa, nabyć rzecz od oznaczonego zbywcy na warunkach określonych w tej umowie i oddać tę rzecz korzystającemu do używania albo używania i pobierania pożytków przez czas oznaczony, a korzystający zobowiązuje się zapłacić finansującemu w uzgodnionych ratach wynagrodzenie pieniężne, równe co najmniej cenie lub wynagrodzeniu z tytułu nabycia rzeczy przez finansującego.

Przedmiotem leasingu jest oddanie przez jedną ze stron (leasingodawcę) rzeczy do odpłatnego korzystania drugiej stronie umowy (leasingobiorcy). Leasingobiorcy przysługuje na podstawie zawartej umowy prawo używania, bądź użytkowania rzeczy, czyli używania wraz z prawem pobierania z niej pożytków. Obowiązkiem leasingobiorcy jest spłata kosztów leasingu, pokrycie prowizji i zysku leasingodawcy itp. oraz w niektórych wypadkach płacenie również opłat leasingowych, które mają stanowić zwrot wartości przedmiotu umowy. Prawo własności rzeczy lub praw będących przedmiotem leasingu pozostaje zawsze przy leasingodawcy. W porównaniu do klasycznego najmu, w przypadku leasingu używający ma pełne prawo wyboru interesującego go przedmiotu leasingu i dostawcy (producenta) tego przedmiotu, podczas gdy przy najmie (lub dzierżawie) to wynajmujący dysponuje wolnym środkiem i szuka najemcy. Transakcja leasingu odwraca tę kolejność, najpierw pojawia się leasingobiorca, wybiera sobie środek trwały, który leasingodawca kupuje i oddaje mu w użytkowanie.

Dla stwierdzenia dopuszczalności uznawania wydatków związanych z leasingiem za koszty przez leasingodawcę lub leasingobiorcę oraz prawa do amortyzowania przedmiotu umowy istotne jest najpierw ustalenie, do czyjego majątku zaliczony został przedmiot umowy, a więc kiedy mamy do czynienia z leasingiem operacyjnym, a kiedy z finansowym.