Ostatnią możliwością udokumentowania nieściągalności wierzytelności jest sporządzenie przez podatnika protokołu stwierdzającego że przewidywane koszty procesowe i egzekucyjne związane z dochodzeniem wierzytelności byłyby równe albo wyższe od jej kwoty. Należy przy tym zauważyć, że ustawodawca nie precyzuje o jakie koszty tak naprawdę chodzi, gdyż zwłaszcza pojęcie kosztów procesowych może być interpretowane dość szeroko, a ich kalkulacja może opierać się na różnych kryteriach i stawkach. Najrozsądniejsze wydaje się być sięgnięcie w tym zakresie do pojęć i stawek kosztów procesowych zawartych m.in. w:

– art. 98 i 99 KPC,

– ustawie z 13.6.1967 r. o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (Dz.U. z 2002 r. Nr 9, poz. 88 ze zm.),

– rozp. MS z 17.12.1996 r. w sprawie określenia wysokości wpisów w sprawach cywilnych (Dz.U. Nr 154, poz. 753 ze zm.),

– rozp. MS z 28.9.2002 r. w sprawie opłat za czynności radców prawnych oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów pomocy prawnej udzielonej przez radcę prawnego ustanowionego z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1349 ze zm.),

– rozp. MS z 28.9.2002 r. w sprawie opłat za czynności adwokackie oraz ponoszenia przez Skarb Państwa kosztów nieopłaconej pomocy prawnej z urzędu (Dz.U. Nr 163, poz. 1348 ze zm.),

W przypadku, gdy podatnik odzyska w części lub w całości wierzytelność, która na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 25 PDOPrU wpisana została w ciężar kosztów prowadzonej działalności, odzyskana kwota stanowi dla niego przychód dla podatnika na podstawie art. 12 ust. 1 pkt 4 PDOPrU, podlegający doliczeniu do pozostałych przychodów i opodatkowany na zasadach ogólnych. Przy czym część wierzytelności stanowiąca dla wierzyciela równowartość zapłaconego przez niego VAT należnego trzeba traktować jako zwrot wydatku niezaliczonego uprzednio w koszty uzyskania przychodu, i jako taki, na podstawie art. 12 ust. 4 pkt 6a PDOPrU niestano- wiącego przychodu.

Pod pojęciem odpłatne zbycie wierzytelności należy rozumieć wszystkie sytuacje, w których jedna ze stron umowy przenosi wierzytelność (której jest wierzycielem) na inną osobę odpłatnie (w zamian za zapłatę w pieniądzu lub przeniesienie własności innej rzeczy, bądź prawa). W praktyce najczęściej odpłatne zbycie wierzytelności będzie dokonywane w drodze umowy sprzedaży.

Zbycia wierzytelności podatnik dokonuje często w celu zminimalizowania skutków niemożności wyegzekwowania wierzytelności od dłużnika. Cena uzyskana ze sprzedaży wierzytelności, której wyegzekwowanie od dłużnika jest utrudnione, jest mniejsza niż wartość sprzedawanego prawa. Wynikła stąd strata nie może stanowić kosztu uzyskania przychodów, chyba że wierzytelność ta została uprzednio zarachowana jako przychód należny.

Sprzedaż wierzytelności jest umową uregulowaną w KC. Stronami tej umowy są: wierzyciel jako zbywca oraz osoba trzecia jako nabywca. Dla skuteczności umowy sprzedaży wierzytelności nie jest konieczny ani udział, ani zgoda dłużnika. Pomimo zmiany osoby uprawnionej treść zbywanego prawa nie ulega zmianie.