Ustawa z 9.6.2000 r. w sprawie zmiany ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 60, poz. 700 ze zm.), wprowadziła dokładne określenie kosztu uzyskania przychodu w przypadku odpłatnego zbycia nabytych nieodpłatnie rzeczy lub praw oraz otrzymanych nieodpłatnie świadczeń, w związku z którymi został określony u podatnika przychód. Przepis art. 15 ust. 1 i PDOPrU dotyczy podatników, którzy:

Szerzej problem tworzenia w bankach rezerw na ryzyko ogólne omówiony został w artykule A. Jończyk, Rezerwa na ryzyko ogólne a rezerwy celowe i fundusze ogólnego ryzyka. Pr. Bankowe 2000 3 49.

– a) nabyli nieodpłatnie rzeczy lub prawa lub otrzymali nieodpłatnie świadczenia,

– b) z tytułu nieodpłatnego nabycia rzeczy, praw, świadczeń został u nich określony przychód stosownie do art. 12 ust. 5 i 6,

– c) nabyte rzeczy, prawa wprowadzili do ewidencji środków trwałych i wartości niematerialnych i prawnych i dokonywali odpisów amortyzacyjnych zgodnie z przepisami zawartymi w art. 16h ust. 1 pkt 1,

– d) następnie odpłatnie zbyli te rzeczy lub prawa, otrzymując przychód z tej transakcji.

W PDOPrU brak jest definicji pojęcia „nieodpłatne nabycie rzeczy lub praw”. Również pojęcie „nieodpłatne świadczenie” nie zostało zdefiniowane przez ustawodawcę, który ograniczył się do określenia sposobu ustalania wartości tego rodzaju świadczeń.

Przychód z nieodpłatnego nabycia w rozumieniu art. 12 ust. 5 i 6 to przychód w naturze lub przychód z tytułu otrzymania nieodpłatnych świadczeń. Przychód w naturze powstaje w przypadku nieodpłatnego nabycia rzeczy lub praw. Jego wartość dla celów podatkowych, zgodnie z dyspozycją art. 12 ust. 5, należy określić na podstawie cen rynkowych stosowanych w obrocie rzeczami lub prawami tego samego rodzaju i gatunku, przy uwzględnieniu stanu i stopnia ich zużycia, a także czasu i miejsca, w którym doszło do ich uzyskania.

Koszty uzyskania przychodów ze zbycia nieodpłatnie nabytych rzeczy cz. II

W przypadku natomiast otrzymania nieodpłatnych świadczeń, ich war- 28 tość ustalana jest, zgodnie z art. 12 ust. 6 PDOPrU, w sposób następujący:

– a) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi wchodzące w zakres działalności gospodarczej dokonującego świadczenia – według cen stosowanych wobec innych odbiorców,

– b) jeżeli przedmiotem świadczeń są usługi zakupione-według cen zakupu,

– c) jeżeli przedmiotem świadczeń jest udostępnienie lokalu – w wysokości równowartości czynszu, jaki przysługiwałby w razie zawarcia umowy najmu tego lokalu,

– d) w pozostałych przypadkach – na podstawie cen rynkowych stosowanych przy świadczeniu usług lub udostępnianiu rzeczy lub praw tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem w szczególności ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca udostępnienia.

Szerzej temat interpretacji pojęcia „nieodpłatne nabycie rzeczy, praw, świadczeń” oraz sposobów ustalania wartości tego rodzaju przychodów został omówiony w Rozdziale V. komentarza do art. 12 PDOPrU.

Zdaniem autorów komentarza, pod pojęciem „odpłatne zbycie” rozumieć należy przeniesienie własności rzeczy lub prawa na inną osobę w za- mian za świadczenie ekwiwalentne. Odpłatnym zbyciem będzie więc nie tylko sprzedaż, ale również zamiana.

W przypadku odpłatnego zbycia nieodpłatnie nabytych rzeczy lub praw, a także nieodpłatnie otrzymanych świadczeń, kosztem uzyskania przychodów będzie kwota wynikająca z pomniejszenia przychodu z tytułu nieodpłatnego nabycia rzeczy lub praw lub też z tytułu nieodpłatnego otrzymania świadczeń, o sumę odpisów amortyzacyjnych, o których mowa w art. 16h ust. 1 pkt 1 PDOPrU.