Zgodnie z ustawą z 22.8.1997 r. 21 o pracowniczych programach emerytalnych (Dz.U. z 2001 r. Nr 60, poz. 623 ze zm.), pracowniczy program emerytalny mogą stanowić:

– a) zakładowe umowy emerytalne,

– b) pracownicze umowy emerytalne,

– c) umowy z zakładami albo towarzystwami ubezpieczeń,

– d) umowy z funduszami inwestycyjnymi,

– e) statuty pracowniczych funduszy emerytalnych,

– f) umowy o wspólnym międzyzakładowym programie emerytalnym, które określają warunki gromadzenia środków ze składek pracowników opłacanych przez pracodawcę, przeznaczonych do wypłat w wieku emerytalnym lub w przypadku uzyskania uprawnień do świadczeń rentowych z tytułu niezdolności do pracy, spełniające kryteria ustalone we wspomnianej ustawie.

Zgodnie z art. 4 ust. 1 ww. ustawy, pracownicze programy emerytalne mogą być oferowane (na warunkach określonych w ustawie) przez pracodawcę lub łącznie co najmniej przez dwóch pracodawców, zatrudniających każdy co najmniej 5 pracowników. Pracodawca prowadzący działalność nieprzerwanie od 3 lat może zaoferować pracowniczy program emerytalny, jeżeli zatrudnia co najmniej 3 pracowników.

Do pracowniczych programów emerytalnych mogą przystąpić pracownicy, ale także osoby fizyczne prowadzące działalność gospodarczą na własny rachunek, wspólnicy spółek cywilnych, jawnych oraz wspólnicy spółki komandytowej odpowiadający bez ograniczenia za zobowiązania spółki, którzy podlegają obowiązkowym ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, o ile osoby te lub spółki prowadzą programy emerytalne dla swoich pracowników, przewidujące równocześnie uczestnictwo pracodawców. Przy czym pod pojęciem pracownika, ustawa o pracowniczych programach emerytalnych rozumie osobę zatrudnioną na podstawie umowy o pracę, jak również na podstawie: powołania, wyboru, mianowania, spółdzielczej umowy o pracę w pełnym lub niepełnym wymiarze czasu pracy, a także osobę zatrudnioną na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia, jeżeli jest ona objęta obowiązkowym ubezpieczeniem emerytalnym i rentowym z tego tytułu, oraz osobę zatrudnioną na podstawie umowy zawartej w wyniku powołania lub wyboru do organu reprezentującego osobę prawną, w tym również na podstawie kontraktu menedżerskiego. W przypadku pracownika uczestnictwo w pracowniczym programie emerytalnym uzależnione jest od jego stażu pracy u danego pracodawcy, który nie może być krótszy niż 3 miesiące oraz od zawarcia przez niego jednej z wymienionych wyżej umów z pracodawcą (mającym siedzibę na terytorium Polski). Uczestnikiem programu może bowiem zostać nie tylko pracownik wykonujący pracę na terytorium Polski, ale również na terytorium innego państwa w ramach delegowania przez pracodawcę z siedzibą na terytorium RP, bez względu na posiadane obywatelstwo oraz status wynikający z prawa dewizowego i podatkowego. W przypadku pracowników zatrudnionych u kilku pracodawców ustawodawca przewidział możliwość ich uczestniczenia równocześnie w więcej niż jednym programie emerytalnym prowadzonym przez tych pracodawców.