Przesłanką zastosowania art. 16 ust. 1 pkt 60 o niedostatecznej kapitalizacji i ograniczenia w zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów części odsetek od pożyczek (kredytów) jest przekroczenie górnej granicy wysokości zadłużenia podatnika wobec: udziałowców (akcjonariuszy) podatnika posiadających co najmniej 25% jego udziałów w kapitale zakładowym oraz innych podmiotów posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji) w kapitale ww. udziałowców (akcjonariuszy).
Zadłużenie wobec udziałowca. Wcześniej przedstawiono wątpliwości 72 dotyczące kwestii, czy zadłużenie liczy się tylko wobec udziałowca, który posiada co najmniej 25% udziałów, czy również wobec tych wspólników, którzy co prawda samodzielnie nie posiadają co najmniej 25% udziałów podatnika, ale posiadają taki kapitał łącznie. Za stanowiskiem pierwszym przemawiałaby gramatyczna analiza treści przepisu („…wartość zadłużenia spółki wobec udziałowców (akcjonariuszy) tej spółki posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji)…”) oraz zasada, że wyjątków nie interpretuje się rozszerzająco. Za drugim poglądem przemawiałby fakt, że w skrajnej sytuacji udzielenia pożyczek (kredytów) tylko przez wspólników posiadających mniej niż 25% udziałów (akcji) podatnika, nie miałyby zastosowania przepisy o cienkiej kapitalizacji, ponieważ zadłużenie badane byłoby tylko wobec wspólników posiadających co najmniej 25% udziałów (akcji). Z drugiej strony, objęcie badaniem wysokości zadłużenia również wspólników posiadających mniej niż 25% udziałów (akcji) doprowadzi do badania zadłużenia wobec wszystkich wspólników, co jak się wydaje, nie było zamierzeniem ustawodawcy. W takim bowiem przypadku zostałoby użyte inne prostsze sformułowanie, np. że zadłużenie bada się wobec wszystkich udziałowców (akcjonariuszy) podatnika. Należy mieć na uwadze, że oprócz zadłużenia wobec udziałowców bada się również zadłużenie wobec innych podmiotów. Istnienie takiej możliwości, że podatnik nie jest zadłużony wobec udziałowców posiadających co najmniej 25% jego udziałów (akcji), a jest zadłużony wobec swoich wspólników mniejszościowych nie powinien skłaniać do przyjęcia wykładni rozszerzającej, której celem byłoby objęcie zakresem badania wysokości zadłużenia podatnika, także wobec udziałowców mających małe pakiety udziałów (akcji).
Zadłużenie wobec innych podmiotów. Pod pojęciem „innych podmiotów” należy rozumieć zarówno osoby fizyczne, jak i prawne. Sporne może być czy „innym podmiotem” jest również spółka osobowa. Z uwagi na to, że np. spółka jawna i komandytowa są spółkami handlowymi i działają pod firmą, mogą nabywać prawa i zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozywane, należy uznać, że wchodzą w zakres pojęcia „inne podmioty” chociaż brak im podmiotowości prawnej. W przypadku spółki cywilnej sytuacja wygląda nieco odmiennie, ponieważ spółka ta nie jest spółką handlową, jest tylko stosunkiem zobowiązaniowym. Skoro jednak majątek spółki cywilnej stanowi współwłasność łączną jej wspólników, to wspólnicy ci, działając w ramach spółki cywilnej, są „innymi podmiotami” w rozumieniu art. 16 ust. 1 pkt 60.
Koszty uzyskania przychodów. Jeżeli wartość omawianego wyżej zadłużenia osiągnie łącznie trzykrotność wartości kapitału zakładowego podatnika, odsetki od opisanych wyżej pożyczek i kredytów – w części, w jakiej pożyczka (kredyt) przekracza tę wartość zadłużenia – nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Wartość zadłużenia określa się na dzień zapłaty odsetek. Innymi słowami można powiedzieć, że kosztem uzyskania przychodów nie są odsetki od tej części pożyczki lub pożyczek, która przekracza trzykrotność wartości kapitału zakładowego podatnika. Odsetki naliczone i zapłacone od pożyczki lub pożyczek w części nieprzekraczającej trzykrotności kapitału zakładowego stanowią koszty uzyskania przychodów. Przepis art. 16 ust. 1 pkt 60 nie ogranicza dopuszczalności zaliczania do kosztów uzyskania przychodów odsetek w zależności od wysokości ich stopy, a w szczególności, kiedy są one ustalone powyżej wartości rynkowej. W takim przypadku zaliczenie ich do kosztów może być zakwestionowane na podstawie art. 11 PDOPrU.
Leave a reply