Z tego też względu dokonując oceny – z punktu widzenia przepisów podatkowych – możliwości dokonywania odpisów amortyzacyjnych od nieużywanych środków trwałych czy też możliwości zaliczenia straty z likwidacji takich składników majątku, należy przede wszystkim ustalić, czy powody, dla których określone środki trwałe przestały być używane nie mieszczą się w zakresie szczegółowego przepisu prawa podatkowego, tzn. nie są związane z zaniechaniem lub zmianą działalności podatnika.

Bardziej konserwatywne podejście w omawianym zakresie prezentuje MF w piśmie z 11.7.2001 r. (PB3/DK-1112-13/01, S.Podat. 2002/7/50)1. W odpowiedzi na pismo (…) MF wyjaśnia wątpliwości w zakresie stosowania przepisów amortyzacji podatkowej.

Przepis zawarty wart. 16c pkt 5 ustawy z 15.2.1992 r. o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz. U. z 2000 r.Nr54, poz. 654 ze zm.) wyłącza z amortyzacji składniki majątku, które nie są używane na skutek zaprzestania działalności, w której te składniki były używane. Obowiązek rezygnacji z amortyzacji tych składników występuje od miesiąca następnego po miesiącu, w którym zaprzestano tej działalności.

Powyższy przepis pozbawia podatnika prawa do amortyzacji środków trwałych w każdym przypadku zaprzestania działalności, w tym także odstawienia bloku do trwalej rezerwy. Jeżeli istnieją przesłanki ekonomiczne, które uzasadniają naliczanie dla celów bilansowych amortyzacji (umorzenia) od poszczególnych składników majątku w okresie ich czasowego wyłączenia, to dla potrzeb podatku dochodowego nie przedłużony będzie całkowity okres ich amortyzowania.

Zgodnie bowiem z przepisem zawartym w art. 16h ust. I pkt I PDOPrU, suma odpisów amortyzacyjnych obejmuje również odpisy, których zgodnie z art. 16 ust. I pkt 1 nie uważa się za koszty uzyskania przychodów „.

– 1. Podatnicy mogą nie dokonywać odpisów amortyzacyjnych od składników majątku, o których mowa w art. 16a i lób, których wartość początkowa określona zgodnie z art. 16g nie przekracza 3500 zł: wydatki poniesione na ich nabycie stanowią wówczas koszty uzyskania przychodów w miesiącu oddania ich do używania.

– 2. Składniki majątku, o których mowa w art. 16a-16c, wprowadza się do ewidencji środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych zgodnie z art. 9 ust. 1, najpóźniej w miesiącu przekazania ich do używania. Późniejszy termin wprowadzenia uznaje się za ujawnienie środka trwałego, o którym mowa w art. 16h ust. 1 pkt 4.

Składniki majątkowe o wartości początkowej nieprzekraczającej 3500 zł

Zgodnie z dyspozycją art. lód ust. 1 PDOPrU, istnieje możliwość zaliczenia bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów w całości wydatku na nabycie składników majątku, które mają służyć podatnikowi dłużej niż rok (wymienionych w art. 16a-16b). Przypadek ten dotyczy jednak tylko i wyłącznie tych składników, których wartość początkowa nie przekracza 3500 zł. Decyzję w sprawie ewentualnego amortyzowania powyższych składników podejmuje podatnik. W przypadku rezygnacji z dokonywania odpisów amortyzacyjnych, wydatki poniesione na nabycie tych składników majątku stanowić będą koszty uzyskania przychodów w rozumieniu przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, w miesiącu oddania tych składników do używania.

Wartość początkowa środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych, uprawniająca do jednorazowego zaliczenia wydatków do kosztów uzyskania przychodów rewaloryzowana jest przez Ministra Finansów na podstawie delegacji ustawowej wynikającej z art. 15 ust. 5 PDOPrU. Zmiana tej kwoty powinna nastąpić wówczas, gdy wskaźnik wzrostu cen nakładów inwestycyjnych (ogłaszany przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego) w okresie trzech kwartałów w roku poprzedzającym rok podatkowy w stosunku do analogicznego okresu roku ubiegłego przekroczy 10%. W przypadku nabycia składników majątkowych o wartości poniżej 3500 zł możliwe jest:

– zaliczenie wydatków związanych z ich nabyciem bezpośrednio do kosztów uzyskania przychodów (art. lód ust. 1),

– dokonywanie odpisów amortyzacyjnych zgodnie z zasadami wyrażonymi w art. 16h-16m (art. 16f ust. 3),

– dokonanie jednorazowego odpisu amortyzacyjnego w miesiącu oddania powyższego składnika do używania lub w miesiącu następnym (art. 16f ust. 3).

Jeżeli podatnicy wykorzystują składniki majątku, które spełniają warunki uznania ich za środki trwałe, mają obowiązek prowadzić wykaz środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych.