Na gruncie podatku dochodowego 16 do 1.10.2001 r. istniały wątpliwości interpretacyjne w zakresie możliwości wliczania w koszty uzyskania przychodów tzw. opłat (rat) leasingowych w przypadku umowy leasingu operacyjnego.

Rata leasingowa w leasingu operacyjnym stanowiła w całości przychód leasingodawcy, ponieważ przy leasingu operacyjnym nie występuje spłata wartości przedmiotu leasingu. Organy podatkowe mogły jednak dojść do wniosku, że podatnicy zawarli umowę leasingu finansowego i odmiennie ocenić podatkowe skutki takiej umowy. Podstawę do badania i oceny rzeczywistego zamiaru stron w kwestii zawarcia umowy leasingu operacyjnego stanowiły dwie przesłanki: wysokość czynszu leasingowego w trakcie trwania umowy oraz cena sprzedaży przedmiotu leasingu przez leasingodawcę po zakończeniu umowy leasingu.

Ustalenie ceny sprzedaży urządzeń będących przedmiotem umowy leasingu, również w obecnym stanie prawnym, należy do uprawnień stron umowy wynikających z zasady swobody umów. Jednakże cena nie powinna odbiegać od wartości rynkowej rzeczy lub praw. W przeciwnym wypadku urząd skarbowy ustala przychód w wysokości wartości rynkowej. Wartość rynkową rzeczy (ruchomości lub nieruchomości) albo praw majątkowych określa się na podstawie przeciętnych cen stosowanych w danej miejscowości w obrocie rzeczami tego samego rodzaju i gatunku, z uwzględnieniem ich stanu i stopnia zużycia oraz czasu i miejsca odpłatnego zbycia. Jeśli wartość wyrażona w cenie określonej w umowie sprzedaży znacznie odbiega od wartości rynkowej tych rzeczy lub praw, urząd skarbowy wezwie strony umowy do zmiany tej wartości lub wskazania przyczyn uzasadniających podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej. W razie nieudzielenia odpowiedzi, niedokonania zmiany wartości lub niewska- zania przyczyn, które uzasadniają podanie ceny znacznie odbiegającej od wartości rynkowej, urząd skarbowy ustali wartość z uwzględnieniem opinii biegłych. Jeżeli wartość ustalona w ten sposób odbiega co najmniej o 33% od wartości wyrażonej w cenie, koszty opinii biegłych ponosi sprzedający.

Szczegółowe wyjaśnienia, co do ceny przedmiotu umowy leasingu zawarte zostały w piśmie MF z 26.8.1998 r. (PB3-JW-722-254/2878/98, Biul.Skarb. 1998/5/27): „Dotychczasowe doświadczenia pozwalają więc uznać, że nie odbiega znacznie bez uzasadnionej przyczyny od ceny rynkowej taka cena zbycia składnika majątkowego, używanego uprzednio na podstawie umowy leasingu (lub innej umowy o podobnym charakterze do umowy najmu lub dzierżawy – umowy szczególnej) trwającej przez okres co najmniej 12 miesięcy, która nie jest niższa niż jego zaktualizowana wartość początkowa, pomniejszona o wysokość odpisów amortyzacyjnych liczonych metodą degresywną przy zastosowaniu współczynnika 3 w okresie, w którym przedmiot umowy leasingu był zaliczony do składników majątku leasingodawcy”.