Przepisy ustawy z 27.7.2002 r. o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych (Dz.U. Nr 141, poz. 1179) z 1.1.2003 r. usunęły z katalogu wartości niematerialnych i prawnych w spółce akcyjnej koszty organizacji i późniejszego jej rozszerzania.

Do kosztów poniesionych przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu spółki akcyjnej, które do końca 2002 r. podlegały amortyzacji bez względu na przewidywany okres używania, były zaliczane koszty, które zostały poniesione na:

– a) „utworzenie spółki, które nie służą nabyciu rzeczy, a w szczególności na doradztwo oraz na opłaty notarialne, skarbowe i sądowe”.

Koszty te związane były przede wszystkim z zawarciem umowy założycielskiej (na którą składa się akt zawiązania spółki oraz statut), zebraniem i pokryciem kapitału zakładowego spółki akcyjnej w części określonej przez KSH, powołaniem pierwszych organów (władz) spółki oraz rejestracją spółki w rejestrze. Do kosztów tych zaliczało się również wydatki na przygotowanie sprawozdania założycieli, wszelkie opłaty związane ze złożeniem do sądu rejestrowego wniosku o wyznaczenie biegłych rewidentów, a także uzyskaniem zgody właściwej władzy na zawiązanie spółki:

– b) „wyposażenie spółki w kapitał akcyjny lub późniejsze jego podwyższenie”. W szczególności do kosztów tych zaliczało się opłaty notarialne, skarbowe, sądowe, giełdowe, oraz ponoszone w regulowanym pozagiełdowym wtórnym obrocie publicznym papierami wartościowymi, koszty druku dokumentów akcyjnych, koszty sporządzania, drukowania oraz dystrybucji prospektu emisyjnego lub jego skróconej wersji, koszty oferowania papierów wartościowych. Warto zauważyć, że w nowym KSH nie mówi się o kapitale akcyjnym, lecz o kapitale zakładowym spółki akcyjnej, jednak należy przyjąć, że przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych dotyczące kapitału akcyjnego w dalszym ciągu obowiązywały w tym zakresie.

Koszty organizacji poniesione przy założeniu spółki akcyjnej cz. II

Zgodnie z art. 2 ustawy zmieniającej, podatnicy, którzy przed 1.1.2003 r. ponieśli koszty organizacji przy założeniu lub rozszerzeniu spółki akcyjnej mogą albo nadal dokonywać odpisów amortyzacyjnych od tej wartości na zasadach ustalonych przez PDOPrU w brzmieniu obowiązującym do 31.12.2002 r., albo niezamortyzowaną część kosztów zaliczyć jednorazowo w koszty uzyskania przychodów w roku 2003.

Zmiana wprowadzona w przepisach podatkowych odpowiada zmianie wprowadzonej z dniem 1.1.2002 r. w przepisach rachunkowych. Zgodnie bowiem z art. 36 ust. 2b RachU koszty emisji akcji poniesione przy powstaniu spółki akcyjnej lub podwyższeniu kapitału zakładowego zmniejszają kapitał zapasowy spółki do wysokości nadwyżki wartości emisji nad wartością nominalną akcji, a pozostałą ich część spółka powinna zaliczyć do kosztów finansowych. Te spółki, które przed dniem wejścia w życie znowelizowanej RachU zaliczyły do wartości niematerialnych i prawnych koszty organizacji poniesione przy założeniu lub późniejszym rozszerzeniu spółki, i nie dokonały w całości odpisów amortyzacyjnych lub umorzeniowych od tych wartości, pozostałą kwotę powinny zaliczyć do rozliczeń międzyokresowych kosztów i rozliczać ją według dotychczasowych zasad (art. 2 ustawy z 9.11.2000 r. o zmianie ustawy o rachunkowości, Dz.U. Nr 113, poz. 1186).

Powyżej przedstawione zmiany w przepisach podatkowych i rachunkowych stanowią konsekwencję zmian prawa handlowego. Obecnie obowiązujący KSH, w Dziale III art. 11, wprowadził bowiem pojęcie spółek kapitałowych w organizacji, które mogą we własnym imieniu nabywać prawa, zaciągać zobowiązania, pozywać i być pozwanymi. Tak więc koszty wygenerowane przez te spółki stanowią ich koszty uzyskania przychodów zgodnie z zasadą ogólną wyrażoną w art. 15 ust. Iw powiązaniu z ust. 2,2a i 4 PDOPrU.