Jak wynika z art. 3 ust. 1 pkt 15 RachU przez środki trwałe należy rozu- 6 mieć rzeczowe aktywa trwałe i zrównane z nimi, o przewidywanym okresie ekonomicznej użyteczności dłuższym niż rok, kompletne, zdatne do użytku i przeznaczone na potrzeby jednostki. Zalicza się do nich w szczególności:

– a) nieruchomości – w tym grunty, prawo użytkowania wieczystego gruntu, budowle i budynki, a także będące odrębną własnością lokale, spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu mieszkalnego oraz spółdzielcze prawo do lokalu użytkowego,

– b) maszyny, urządzenia, środki transportu i inne rzeczy,

– c) ulepszenia w obcych środkach trwałych,

– d) inwentarz żywy.

Środki trwałe oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub innej umowy o podobnym charakterze zalicza się do aktywów trwałych jednej ze stron umowy, zgodnie z warunkami określonymi w art. 3 ust. 4 RachU. Środkami trwałymi nie są natomiast inwestycje w rozumieniu art. 3 ust. 17 RachU, czyli aktywa nabyte w celu osiągnięcia korzyści ekonomicznych wynikających z przyrostu wartości tych aktywów, uzyskania z nich przychodów w formie odsetek, dywidend (udziałów w zyskach) lub innych pożytków, w tym również z transakcji handlowej, a w szczególności aktywa finansowe oraz te nieruchomości i wartości niematerialne i prawne, które nie są użytkowane przez jednostkę, lecz zostały nabyte w celu osiągnięcia tych korzyści.

Definicja środków trwałych wynikająca z PDOPrU różni się nieznacznie od tej jaka przedstawiona została w RachU. Podstawowa różnica polega na tym, iż w ujęciu podatkowym inwentarz żywy nie jest traktowany jako środek trwały, a tym samym odpisy amortyzacyjne z tytułu jego zużycia nie będą stanowiły kosztów uzyskania przychodu. Przepisy podatkowe nie pozwalają również amortyzować m.in. niektórych budynków, lokali, budowli i urządzeń. Szerzej na ten temat w komentarzu do art. 16c.

Jak więc wynika z powyższego istnieją różnice pomiędzy amortyzacją bilansową (wynikającą z ustawy o rachunkowości) i amortyzacją podatkową, na które należy zwracać szczególną uwagę przy zaliczaniu do kosztów uzyskania przychodów kwot wynikających z odpisów amortyzacyjnych. W związku z tym, iż amortyzacja środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych jest kosztem, przy którym odpisy podatkowe mogą znacznie różnić się od odpisów bilansowych, podatnicy powinni w praktyce prowadzić dwie odrębne ewidencje środków trwałych: jedną dla celów bilansowych, drugą dla celów podatkowych.

Środki trwałe o przewidywanym okresie używania dłuższym niż jeden rok. Zgodnie z art. 16a ust. 1 środkami trwałymi podlegającymi amortyzacji podatkowej, co do zasady, są składniki majątkowe spełniające jednocześnie poniższe warunki:

– 1) przewidywany przez podatnika okres ich używania jest dłuższy niż rok,

– 2) stanowią własność lub współwłasność podatnika,

– 3) zostały przez podatnika nabyte lub wytworzone we własnym zakresie,

– 4) są kompletne i zdatne do użytku w dniu przyjęcia do używania,

– 5) są wykorzystywane przez podatnika na potrzeby związane z prowadzoną działalnością gospodarczą albo oddane do używania na podstawie umowy najmu, dzierżawy lub umowy leasingu, określonej w art. 17a pkt 1.