Restrykcyjny charakter art. 16 ust. 1 pkt 38, w wersji obowiązującej 103 przed 1.1.1999 r., uzasadniany byl w orzecznictwie NSA m.in. w następujący sposób:

– 1) stworzenie bariery prawnej przepływu zysku do jej udziałowców jeszcze przed opodatkowaniem go w spółce (wyrok NSA z 3.2.1999 r., SA/Sz 774/98, LEX 36147),

– 2) przedmiotowy przepis jest szczegółową klauzulą ochronną (wyrok NSA z 28.1.1999 r., SA/Kr 1219/97, LEX 37672),

– 3) wypłaty na rzecz udziałowców lub akcjonariuszy powinny być w zasadzie pokrywane z dochodu spółki, a wliczane w koszty uzyskania przychodu jedynie wówczas, gdy są to wypłaty zapewniające udziałowcowi (akcjonariuszowi) i jego rodzinie środki na bieżące utrzymanie, którą to łunkcję realizują świadczenia ze stosunku pracy (wyrok NSA z 22.1.1999 r., SA/Wr 2181/97, LEX 37670).

Jeśli chodzi natomiast o stanowisko MF, to już w piśmie z 22.3.1994 r., (PO 4/N-722-323/94 Biul.Skarb. 1995/2/16) stwierdzono, że: „zgodnie z postanowieniami art. 16 ust. 1 pkt 38 PDOPrU za koszty uzyskania przychodów nie uważa się wydatków ponoszonych na rzecz udziałowców (akcjonariuszy) i członków spółdzielni niebędących pracownikami w rozumieniu odrębnych przepisów oraz na rzecz osób wchodzących w skład rad nadzorczych, komisji rewizyjnych lub innych organów stanowiących osób prawnych, z wyjątkiem wynagrodzeń wypłacanych z tytułu pełnionych funkcji.

Z przepisu tego – a contrario – wynika, że kosztami uzyskania przychodów są:

– wydatki (wynagrodzenia) mające bezpośredni związek z uzyskanymi przez spółkę przychodami, ponoszone na rzecz udziałowców (akcjonariuszy), którzy są pracownikami spółki w rozumieniu Kodeksu pracy, z którymi spółka zawarła umowy o dzieło lub umowy zlecenia, a także którzy na mocy umowy spółki (…) zostali zobowiązani do powtarzających się świadczeń niepieniężnych:

– wynagrodzenia osób wchodzących w skład rad nadzorczych lub komisji rewizyjnych z tytułu umów o dzieło lub umów zlecenia, chyba że inne przepisy (…), zakazują również łączenia funkcji w radzie nadzorczej lub komisji rewizyjnej i wykonywania tego rodzaju umów.