Należności umorzone, przedawnione lub nieściągalne zmniejszają dokonane uprzednio odpisy aktualizujące ich wartość. Zgodnie z postanowieniami art. 1 ust. 1 pkt 26 PDOPrU do kosztów uzyskania przychodów podatnik może zaliczyć rezerwy, których nieściągalność została uprawdopodobniona, utworzone w następujących sytuacjach:

– 1) przez jednostki uprawnione na podstawie odrębnych ustaw do udzielania kredytów (pożyczek) – na pokrycie wymagalnych, a nieściągalnych kredytów (pożyczek) oraz kredytów zakwalifikowanych do kategorii straconych, udzielonych przedsiębiorcom realizującym program restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw,

– 2) przez banki na pokrycie:

– a) wymagalnych a nieściągalnych należności z tytułu udzielonych po 1.1.1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów i pożyczek,

– b) należności zakwalifikowanych do kategorii straconych z tytułu udzielonych po 1.1.1997 r. gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów i pożyczek, udzielonych przedsiębiorcom realizującym program restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw,

– c) 25% kwoty kredytów (pożyczek) zakwalifikowanych do kategorii wątpliwych oraz 25% zakwalifikowanych do kategorii wątpliwych należności z tytułu gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów i pożyczek -udzielonych po 1.1.1997 r.,

– d) 50% kwoty kredytów (pożyczek) zakwalifikowanych do kategorii wątpliwych oraz 50% zakwalifikowanych do kategorii wątpliwych należności z tytułu gwarancji (poręczeń) spłaty kredytów i pożyczek – udzielonych przedsiębiorcom realizującym program restrukturyzacji na podstawie odrębnych ustaw.

W tym punkcie nadmienić należy, że banki zobligowane są do tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością bankową, a zwłaszcza na należności zagrożone oraz gwarancje zagrożone, w wysokości zapewniającej bezpieczeństwo tej działalności, przy uwzględnieniu posiadanych zabezpieczeń. W kwestii tej obowiązuje rozp. MF z 10.12.2001 r. w sprawie zasad tworzenia rezerw na ryzyko związane z działalnością banków (Dz.U. Nr 149, poz. 1672 ze zm.). Zgodnie z rozp. banki tworzą tzw. „rezerwy celowe” w odniesieniu do ekspozycji kredytowych (należności bankowe z wyłączeniem odsetek, w tym skapitalizowanych, oraz udzielone zobowiązania pozabilansowe o charakterze finansowym i gwarancyjnym) zaklasyfikowanych do:

– 1) kategorii „normalne” – w zakresie pożyczek i kredytów konsumpcyjnych,

– 2) kategorii „pod obserwacją”,

– 3) grupy „zagrożone” – w tym do kategorii „poniżej standardu”, „wątpliwe” lub „stracone”.

Szczegółowe kryteria klasyfikacji, klasyfikację ekspozycji kredytowych i sposób zmiany kategorii ekspozycji kredytowych określa załącznik do rozporządzenia1.