Pracownik. Pracodawca może wliczyć do kosztów uzyskania przycho- 34 dów wydatki poniesione na rzecz pracownika. Przy definiowaniu pojęcia pracownika należy odwołać się do przepisów art. 2 KP, według którego pracownikiem jest osoba zatrudniona na podstawie umowy o pracę, powołania, wyboru, mianowania lub spółdzielczej umowy o pracę. Wydatki ponoszone więc przez osobę wykonującą na rzecz podatnika określone czynności na podstawie umowy zlecenia lub umowy o dzieło mogą być przez niego zwrócone, jednak nie będą mogły zostać zaliczone do kosztów uzyskania przychodów na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 30 PDOPrU. Możliwość ich zaliczenia do kosztów podatkowych przewiduje art. 16 ust. 1 pkt 51 PDOPrU. Warunkiem wliczenia do kosztów uzyskania przychodów tego rodzaju wydatków będzie zawarcie w umowie odrębnej klauzuli o zwrocie kosztów używania samochodu lub zawarcie odrębnej umowy w tej sprawie.

Zgodnie z art. 9 FundEmU możliwe jest tworzenie pracowniczych funduszy emerytalnych, stanowiących jedną z form pracowniczego programu emerytalnego oferowanego przez pracodawcę. Fundusz taki może zostać utworzony, być zarządzany i reprezentowany w stosunkach z osobami trzecimi, wyłącznie przez pracownicze towarzystwo emerytalne utworzone w formie spółki akcyjnej.

Nie można 38 zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów wydatków zwróconych pracownikowi w przypadku:

– 11) naliczonych, lecz niezapłaconych albo umorzonych odsetek od zobowiązań, w tym również od pożyczek (kredytów),

– 27) rezerw innych niż wymienione w pkt 26, jeżeli obowiązek ich tworzenia w ciężar kosztów nie wynika z innych ustaw: nie są jednak kosztem uzyskania przychodów rezerwy utworzone zgodnie z ustawą o rachunkowości, inne niż określone w niniejszej ustawie jako taki koszt,

W związku ze zmianą zasad ustalania opłat eksploatacyjnych wynikających art. 84 ustawy z 4.2.1994 r. – Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 27, poz. 96 ze zm.) z 1.1.2002 r. ustawodawca skreślił art. 16 ust. 1 pkt 31 PDOPrU.

Urząd Patentowy RP udziela praw ochronnych i wydaje świadectwa ochronne na wzór użytkowy, udziela patentów i wydaje dokumenty patentowe na wynalazki. Na tej podstawie twórca nabywa prawa do wyłącznego korzystania z wzoru użytkowego czy wynalazku w sposób zarobkowy lub zawodowy na całym obszarze Polski. Prawo do patentu, patent a także prawa do wzoru użytkowego są zbywalne.

Artykuł 16 ust. 1 pkt 8c PDOPrU stosuje się z zastrzeżeniem art. 10 ust. 1 pkt 6 tej ustawy, zgodnie z którym nabycie (objęcie) udziałów (akcji) spółki lub spółek przejmujących majątek spółki dzielonej może stanowić dochód z udziału w zyskach osób prawnych. Dochód ten powstaje wówczas, gdy majątek przejmowany na skutek podziału, a przy podziale przez wydzielenie także majątek pozostający w spółce, nie stanowi zorganizowanej części przedsiębiorstwa. Wartość wspomnianego dochodu stanowi nadwyżka nominalnej wartości udziałów (akcji) spółki przejmującej (nowo zawiązanej) nad wydatkami na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) spółki dzielonej. Wydatki te ustala się zgodnie z treścią art. 15 ust. lk lub art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU. Jeżeli jednak nabycie (objęcie) udziałów (akcji) spółki dzielonej nastąpiło przed 1.1.2001 r., to wartość wspomnianych wydatków określa się na podstawie przepisów obowiązujących w roku objęcia udziałów (akcji). Przy ustalaniu dochodu z udziału w zyskach osób prawnych powstałego w związku z podziałem spółki przez wydzielenie stosuje się zasadę, iż kosztem uzyskania przychodów jest wartość lub kwota wydatków poniesionych przez udziałowca (akcjonariusza) na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) w spółce dzielonej, ustalona w proporcji, w jakiej pozostaje wartość nominalna umarzanych udziałów (akcji) tego udziałowca (akcjonariusza) w spółce dzielonej do wartości nominalnej udziałów (akcji) przed podziałem.

W przypadku nabycia (obję-126 cia) udziałów (akcji) w spółce, która następnie ulega podziałowi lub połączeniu, wydatki na to nabycie (objęcie) nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Zasada ta jest powieleniem art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU, zgodnie z którym wydatki na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) stają się kosztem uzyskania przychodu dopiero przy ustalaniu dochodu z ich odpłatnego zbycia. W przypadku podziału spółki lub jej połączenia z inną spółką, co generalnie wiąże się z unicestwieniem całości lub części udziałów (akcji) jednej spółki w zamian za udziały (akcje) innej spółki lub spółek, może się pojawić interpretacja, iż udziały (akcje) spółki dzielonej lub łączonej zostały odpłatnie zbyte w zamian za udziały (akcje) innej spółki lub spółek. W związku z tym wprowadzono do PDOPrU przepis (art. 16 ust. 1 pkt 8c), zgodnie z którym otrzymanie udziałów (akcji) spółki w związku z procedurą połączenia lub podziału spółek kapitałowych nie traktuje się jako odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki przejmowanej lub dzielonej. Natomiast w przypadku odpłatnego zbycia udziałów (akcji) spółki przejmującej lub nowo zawiązanej, kosztem uzyskania przychodu z tego zbycia są wydatki poniesione na nabycie (objęcie) udziałów (akcji) spółki łączonej lub dzielonej. Wydatki te ustala się w oparciu o art. 15ust. lkPDOPrU-je- żeli udziały (akcje) w spółce przejmowanej lub dzielonej zostały objęte w zamian za wkład niepieniężny albo na podstawie art. 16 ust. 1 pkt 8 PDOPrU -jeżeli nabycie albo objęcie nastąpiło za wkład pieniężny. Należy przy tym mieć na uwadze, iż art. 15 ust. lk został wprowadzony do PDOPrU z mocą od 1.1.2001 r., dlatego w przypadku udziałów (akcji) objętych przed 1.1.2001 r. wydatki te określa się według przepisów obowiązujących w roku objęcia udziałów (akcji).

Przepis art. 16 ust. 1 pkt 61 ma zastosowanie do pożyczek i kredytów udzielonych przez spółkę podatnikowi, jeżeli ta spółka i podatnik mają wspólne- go udziałowca (akcjonariusza) posiadającego nie mniej niż po 25% udziałów spółki i podatnika. Dla zastosowania przepisu zawartego w art. 16 ust. 1 pkt 61 nie ma znaczenia, czy spółka udzielająca pożyczki jest równocześnie udziałowcem (akcjonariuszem) podatnika. Jeżeli spółka udzielająca pożyczki (kredytu) jest równocześnie wspólnikiem podatnika posiadającym co najmniej 25% jego udziałów w kapitale zakładowym, wówczas będzie miał zastosowanie przepis art. 16 ust. 1 pkt 60. W tym zakresie przepisy te pokrywają się ze sobą.

W przypadku „czystej” umowy najmu lub dzierżawy ustawodawca przewidywał, że w każdym przypadku rzeczy lub prawa majątkowe zaliczane będą do składników majątku wynajmującego lub wydzierżawiającego.